|
Hát then là một loại hình diễn xướng dân gian tương đối phổ biến của người Tày trên khắp cả nước nói chung và người Tày cư trú ở mảnh đất Nghĩa Đô, Vinh Yên của Bảo Yên nói riêng. Trong hát then, các thầy hát khác nhau sẽ có cách sắp xếp các đoạn hát, cách hát khác nhau, cũng như chúng ta đi những con đường khác nhau, nhưng đích đến đều như nhau vậy. Những người có thể hát then và tiến hành nghi lễ then được gọi là “Pụt” hay thầy Then, có thể là ông hoặc bà không phân biệt giới tính mà chỉ phân cao thấp theo cấp sắc trong Then.
Trong quá trình làm lễ, tùy vào “nhập hồn” hay “thoát hồn” mà các thầy Then sẽ có những đoạn hát khác nhau để điều binh khiển tướng ở thế giới bên kia giúp đỡ thầy trong công việc. Nghi lễ then được tiến hành khi trong gia đình có người ốm đau chữa bệnh không khỏi, hoặc gia đình gặp vẫn hạn liên miên, không lối thoát. Lúc này các gia đình sẽ tìm đến thầy Then để tìm hiểu và làm lễ hóa giải nếu cần thiết. Tùy vào mức độ nặng nhẹ của người bệnh hay vận hạn cảu gia chủ mà thầy Then sẽ có những bài hát Then khác nhau sao cho phù hợp và hóa giải được vấn đề.
Thông thường, một nghi lễ Then yêu cầu quan trọng nhất là mời được thầy Then cao tay và sắm đúng, sắm đủ lễ vật. Việc còn lại phụ thuộc vào tài năng thuyết phục của thầy Then với các vị thần bề trên. Các lễ vật bình thường sẽ gồm gà, lợn, xôi hoặc cơm trắng hay gạo, trứng sống, rượu, các vật tế thường là hình nhân hoặc các con vật để tế sau đó hóa vàng. Ngoài ra, tùy thuộc vào các nghi lễ mà gia chủ sắm thêm các lễ vật khác cho đúng. Sau khi đã sắm đủ lễ vật, thầy Then bắt tay vào tiến hành nghi lễ với những dụng cụ cần thiết như quạt cầm tay, chuông hoặc đàn tính. Thời gian của nghi lễ dài hay ngắn tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của người ốm và sự đồng ý của các vị thần.
Nếu may mắn được chứng kiến một buổi tiến hành nghi lễ của đồng bào người Tày Bảo Yên, du khách sẽ được đắm chìm trong một không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng đậm nét tâm linh, huyền bí.
Bên cạnh đó, các nghi lễ hát then ngày nay còn được mở rộng quy mô như tiến hành trong dịp đầu xuân năm mới để cầu tài lộc, bình an hay đã được nâng lên thành những làn điệu hát then hiện diện trên sân khấu trong khắp các vùng miền Bắc. Ở Bảo Yên hiện nay các đội hát Then cũng đã và đang phát triển vơi quy mô ngày càng rộng rãi.
Thông thường, một nghi lễ Then yêu cầu quan trọng nhất là mời được thầy Then cao tay và sắm đúng, sắm đủ lễ vật. Việc còn lại phụ thuộc vào tài năng thuyết phục của thầy Then với các vị thần bề trên. Các lễ vật bình thường sẽ gồm gà, lợn, xôi hoặc cơm trắng hay gạo, trứng sống, rượu, các vật tế thường là hình nhân hoặc các con vật để tế sau đó hóa vàng. Ngoài ra, tùy thuộc vào các nghi lễ mà gia chủ sắm thêm các lễ vật khác cho đúng. Sau khi đã sắm đủ lễ vật, thầy Then bắt tay vào tiến hành nghi lễ với những dụng cụ cần thiết như quạt cầm tay, chuông hoặc đàn tính. Thời gian của nghi lễ dài hay ngắn tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của người ốm và sự đồng ý của các vị thần.
Nếu may mắn được chứng kiến một buổi tiến hành nghi lễ của đồng bào người Tày Bảo Yên, du khách sẽ được đắm chìm trong một không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng đậm nét tâm linh, huyền bí.
Bên cạnh đó, các nghi lễ hát then ngày nay còn được mở rộng quy mô như tiến hành trong dịp đầu xuân năm mới để cầu tài lộc, bình an hay đã được nâng lên thành những làn điệu hát then hiện diện trên sân khấu trong khắp các vùng miền Bắc. Ở Bảo Yên hiện nay các đội hát Then cũng đã và đang phát triển vơi quy mô ngày càng rộng rãi.
Các bài khác
- Đặc sắc chợ phiên Điện Quan (19.07.2016)
- Khám phá thác "Pác Khàng" - Bảo Yên Lao Cai (18.07.2016)
- Hành hương miền biên viễn (15.07.2016)
- Độc đáo Lễ ăn cơm mới "Giày xí mà" của người Phù Lá (08.07.2016)
- Đền Bảo Hà: Lễ hội Đền Bảo Hà được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia (08.07.2016)
- Đền Bảo Hà: HÁT VĂN GIÁ CHẦU ÔNG HOÀNG BẢY (08.07.2016)
- Đền Bảo Hà: Bài thơ "Đêm Bảo Hà nghe hát Chầu Văn" (08.07.2016)