Ai đã từng một lần đến với Nghĩa Đô (Lào Cai) hẳn sẽ khó phai mờ về một vùng đất lòng chảo nằm dọc quốc lộ 279. Đây là một vùng quê với nhiều nét văn hóa dân gian được “kết tinh“ từ trong cuộc sống sinh hoạt, lao động của người Tày. Trong đó những câu cắm tặt (tục ngữ) bao đời nay đã song hành cùng cuộc sống thường nhật của người dân trong bản.
Theo truyền thống của đồng bào Dao đỏ, khi bố mẹ hay ông bà ở độ tuổi 49 trở lên, con cái sẽ làm lễ mừng thọ nhằm cầu mong họ khỏe mạnh, thêm nhiều thời gian ở bên con cháu.
Trong thiết kế ngôi nhà, phần rất quan trọng đó là tường đất bao xung quanh. Chọn lấy những thớ đất đỏ, dẻo và nạc để trộn lẫn rơm, vôi làm tường bao. Tường được xây rất dày, kiên cố, tạo nên sự vững chãi cho ngôi nhà ngay từ mặt đất. Hơn thế nữa, sau khi xây tường xong, người Mông còn khuân đá ở ven suối về bọc xung quanh tường và nền cho cao và chắc. Việc thiết kế cột trong mỗi gian nhà của người Mông cũng khá cầu kì. Đối với ngôi nhà ba gian thì có bốn vì, và có bốn cột cái to, tám cột khuân, ở ngoài có bốn cột hiên. Ngôi nhà khang trang thì hai mái đầu hồi có thêm bốn cột hiên ở hai biên hồi nhà. Bốn dầm nhà được đóng theo bốn vì từ dưới lên trên nóc nhà.
Nàng tiên cá có đôi mắt đen như mắt chim gáy mùa xuân, tóc dài mượt như rêu dưới làn nước chảy nhẹ, đôi môi hồng như nước trầu đậm quét. Còn thân thể của nàng thì trắng ngần như cây chuối rừng bóc bẹ, bộ ngực tròn trịa. Tháng nào cũng vậy, cứ đến đêm 14, khi trăng gần tròn, người dân nơi đây lại đến bên tảng đá nghe trộm nàng hát khắp yếu, ngắm trộm nàng phơi dưới ánh trăng, nhưng không có cách nào gần được, cứ cách độ 10 sải tay, nàng ngửi thấy mùi lạ, liền nhảy xuống nước biến mất
Người Dao đỏ ở Lào Cai sinh sống tập trung đông nhất ở các huyện Sa Pa, Bát Xát, Văn Bàn, Bảo Yên, Bảo Thắng. Từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành, người Dao đỏ phải qua 3 lần đặt tên. Lần thứ nhất vào ngày đứa bé tròn 1 tháng tuổi, lần 2 khi đứa trẻ lên 15 - 16 tuổi, lần 3 là vào ngày xây dựng gia đình (cưới). Người Dao đỏ coi việc đặt tên là việc hệ trọng trong cuộc đời con người
Để có được món cá này đãi khách, chủ nhà cũng phải bỏ ra không ít công sức ngay từ lúc chọn nguyên liệu, cá chép được chọn với trọng lượng từ khoảng 1-1,5 kg. Nếu không có loại cá to thì người ta có thể sử dụng loại cá có trọng lượng nhỏ hơn. Cá để chế biến món trên được chọn từ những con cá khỏe mạnh được nuôi trong làn nước sạch, bằng các phụ phẩm trong nông nghiệp như cám ngô, sắn, cỏ…
Điều hấp dẫn ở bánh chuối là ngoài nhân là đỗ, lạc và đường còn lại các phụ gia đều từ chuối. Lá gói bánh cũng từ lá chuối lấy trong vườn, dây gói bánh cũng từ dây chuối đúng là chẳng giống với bất kỳ loại bánh nào. Chẳng thế mà bánh chuối rất dễ thưởng thức, vừa ngon vừa lạ, hấp dẫn khách gần xa.